Voor de een iets om naar uit te kijken, voor een ander een probleem. Feit blijft dat slapen een pure noodzaak is voor ons lichaam want slapen zorgt voor heel veel dingen:

• Ons lichaam wordt minder belast
• De hersenactiviteit verandert
• Het brein wordt schoongespoeld
• Nieuwe hersenverbindingen ontstaan (neuroplasticiteit)
• De lichaamstemperatuur daalt
• De hoeveelheid groeihormonen neemt toe(voor kinderen noodzakelijk om o.a. te groeien, voor volwassenen zorgt het voor herstel)
• Informatie- en emotieverwerking
• Het immuunsysteem is actief

Goed om te weten natuurlijk als je denkt dat een paar nachten doorhalen geen probleem is. Je zult ook merken dat wanneer je weinig slaapt, je slechter functioneert om al de bovenstaande redenen die niet plaatsvinden.

Om wat meer duidelijkheid te krijgen in wat er nu gebeurt als je slaapt, bespreek ik even de slaapcyclus. Deze heeft 4 fasen Per nacht doorloop je deze 4 fasen zo’n 4 a 5 keer met een duur van ongeveer 90-120 minuten per cyclus.

1. In slaap vallen ofwel sluimerfase: deze duurt 1-5 minuten. Je oogbewegingen worden trager, je ervaart (of niet) het gevoel dat je ogen dichtvallen en je geeft er uiteindelijk aan toe. Hierdoor neemt je hersenactiviteit af.
2. Lichte slaap: daar waar je in de 1e fase nog kunt nadenken of wakker worden van een geluid, is dat in de 2e fase al wat lastiger. Komt bijvoorbeeld de hand van je slaappartner tegen je aan, word je daar nog wel wakker van. Hartslag, lichaamstemperatuur en ademhaling beginnen al te dalen. Kort voordat je naar de volgende fase gaat, beginnen je spieren zich volledig te ontspannen. Deze fase kan 40-60 minuten duren.
3. Diepe slaap: hartritme en ademhaling zijn nu het laagst. Dit is de herstelfase die 15-20 minuten duurt. Je immuunsysteem komt in actie en ook onder invloed van groeihormonen wordt e.e.a. herstelt. Baby’s en kinderen gaan nu ook groeien. Vandaar dat kinderen vaak ’s avonds of ’s nachts groeipijn hebben. Ook wordt je brein schoongespoeld. Als je nu wakker wordt, wat haast niet voorkomt, ben je volledig gedesoriënteerd. Lukt het je niet om daarna nog in slaap te vallen, heeft je fysieke herstel misschien niet voldoende plaatsgevonden en mis je bovendien een belangrijke fase, nummer 4.
4. De Rapid Eye Movement ofwel REM-slaap. In deze fase die tussen de 8 en 25 minuten duurt, is de hersenactiviteit hoog, daar waar je spieren volledig ontspannen zijn. Je bloeddruk stijgt en je hartslag en ademhaling zijn onregelmatig. Hierdoor wordt je ongemerkt af en toe wakker, maar je valt even snel weer in slaap. Deze fase is ook de droomslaap, waarvan je wel weet dat je gedroomd hebt, maar het niet altijd weet te herinneren. De duur van de REM-slaap wordt gedurende de nacht steeds langer en dan eindig je ‘s ochtends ook met de langste REM-slaap. Meestal herinner je dan wel goed wat je gedroomd hebt. Men heeft ontdekt dat de ogen, als enige orgaan, op 4 wijzen verbonden zijn met het brein, dus lijkt dit van enorm belang. Het blijkt dat de snelle oogbewegingen ‘s nachts informatie en emoties van de vorige dag verwerken. Hier ontstaan dan ook de nieuwe hersenverbindingen. Er zijn ook therapeutische interventies die van deze snelle oogbewegingen gebruik maken met juist nieuwe informatie zoals Mind Eye Power of EMDR. Krijg je nu te weinig REM-slaap. Dan krijgen je hersenen dus te weinig tijd om alle ervaringen van de vorige dag goed te verwerken. Je kunt dan wakker worden met een vol hoofd en dientengevolge je minder goed concentreren of focussen. Je kunt ook merken dat je minder goed informatie van de vorige dag terug kunt halen en daardoor juist geïrriteerd kan raken. Bij baby’s bestaat de helft van de slaaptijd uit REM-slaap, waarschijnlijk omdat ze nog heel veel nieuwe informatie moeten opslaan en bij volwassenen een kwart van de slaaptijd.

We noemen deze cyclus de Kernslaap en deze is noodzakelijk voor allerlei verwerkings- en herstelprocessen. De overige slaap noemen we Restslaap, maar het is nog onduidelijk waar deze voor dient. Na deze fasen gaat de hele cyclus weer van start en als je de Kernslaap en Restslaap optelt, begrijp je ook dat je minimaal zo’n 6 uur per nacht zou moeten slapen.

Wat gebeurt er nou bij stress of wanneer je iets indringends hebt meegemaakt? Wanneer je stress systeem ook ‘s nachts actief is, blijf je bijvoorbeeld door het stresshormoon Adrenaline alert. De uitleg hiervan is dat je juist ‘s nachts het meeste gevaar zou kunnen lopen en dus wakker moet blijven. Maar ook, zoals de Germaanse Geneeskunst het uitlegt, in een concflictactieve fase juist wakker blijft om over een oplossing na te denken. En wanneer de stressvolle fase voorbij is, kan je lichaam eindelijk alles gaan herstellen en soms gaat dat zo heftig dat we dan ziek worden. Het ziek worden is dan weer de oplossing voor het benodigde herstel. Maak je dit nu vaker mee of ben je langdurig gestrest, kan dit resulteren in Burn-out. Gek genoeg, de manier om veel tijd te krijgen om je op volledig herstel te richten.

In blog deel 2 ga ik volgende week dieper in op verschillende soorten slaapproblemen, de mogelijke oorzaken en wat er aan te doen. Maar hier alvast een paar algemene tips

• Gebruik geen alcohol vlak voordat je gaat slapen, inslapen gaat misschien sneller, maar het 2e deel van je nachtrust verloopt slechter
• Gebruik geen cafeïne (koffie, cola) in de avonduren. Je valt moeilijker in slaap en de REM-slaap wordt verstoord
• Misschien vreemd, maar gebruik geen slaapmedicatie. Het verstoord compleet de natuurlijke cyclus
• Gebruik geen apparaten zoals telefoon, laptop of TV (op de slaapkamer) . Het blauwe licht verstoord de melatonine aanmaak. Ook de frequenties die van de schermen afkomt, verstoren de elektromagnetische frequenties van het lichaam (ook wel straling genoemd)
• Houd een regelmatig slaapritme aan, d.w.z. ga zoveel mogelijk op dezelfde tijd naar bed en sta op dezelfde tijd op. Je lichaam raakt hier aan gewend (programmering) en stelt zich daar op in
• Doe ontspannings- en/of ademhalingsoefeningen. Hierover volgende week in deel 2 meer

Mocht je ondertussen al last hebben van moeilijk slapen, maak gerust een afspraak.